Rechten & plichten

· Bijgewerkt op 13 mei 2021 ·

bron: vleemo.be

Op deze pagina staat aangegeven wat wel en wat niet mag wanneer je gaat  publiceren via internet. Naar de Nederlandse regels daarvoor.
Het is een bondig overzicht, snel neergezet, dat later uitgewerkt gaat worden. Nog niet klaar dus.
Aanvullingen, vragen en andere reacties kunnen onderaan de pagina worden geplaatst.

Rechten

Is alles wat je publiceert door jouzelf gemaakt? Alle tekst, al het beeld- audio- of videomateriaal?
Dan ben je in principe de rechthebbende van de auteurs- en exploitatierechten. Dan mag je zelf naar hartenlust kopiëren en publiceren.

Publiceer je materiaal van anderen dan moet je rekening houden met de rechten van betreffende anderen. De persoon die publiceert, die op ‘upload’ of op ‘publiceer’ klikt, is verantwoordelijk voor het geplaatste materiaal. Publiceer je bijvoorbeeld andermans materiaal en wek je de indruk dat het van jou is dan is er sprake van plagiaat.

Werk je in opdracht, bijvoorbeeld in opdracht van de school, dan kán de opdrachtgever de rechthebbende zijn.

Publicatierecht
Publiceren is openbaarmaking of verveelvoudiging en verspreiding van ‘content’ (werk van wetenschap, letterkunde of kunst) in de vorm van tekst, beeld, geluid, gebaar of een combinatie daarvan.
Publicatierecht betreft de regels met betrekking tot intellectuele eigendomsrechten zoals auteursrecht, portretrecht, merkrecht of databankrecht.
Auteursrecht
Auteurswet Artikel 1:
Het auteursrecht is het uitsluitend recht van den maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld.

De auteursrechthebbende kan aan een derde een licentie verlenen voor het geheel of een gedeelte van het auteursrecht. Bijvoorbeeld aan een uitgever het recht geven om het werk uit te geven. Of een omroep het recht geven om uit te zenden.

Portretrecht
Een portret is een afbeelding van een persoon waarbij die persoon kan worden herkend. Bijvoorbeeld aan het gezicht, de lichaamsbouw, de lichaamshouding of de omgeving.
Het portret kan getekend, gefotografeerd, geschilderd, geboetseerd of andere creatieve manier gemaakt zijn. De geportretteerde is er in te herkennen.

De maker(s) van het portret hebben het auteursrecht. Of de opdrachtgevers van betreffende makers. Dat is afhankelijk van wat de opdrachtgever en de makers met elkaar geregeld hebben.

De geportretteerde heeft portretrecht. Hij/zij kan zich in bepaalde gevallen verzetten tegen publicatie van het portret. Bijvoorbeeld vanwege zijn/haar privacy. De maker(s) mag het portret niet publiceren zonder toestemming van de geportretteerde.
Daardoor is het portretrecht een beperking op het auteursrecht.

Copyright
Copyright is de Engelstalige aanduiding voor auteursrecht.
Let wel: auteursrecht bevat meer dan het recht om te kopiëren. Maar in veel media is het gangbaar om te spreken van copyright en het aan te duiden met het symbool ©.
Uitzendrecht
Uitzendrecht is het recht om een werk (productie) via televisie openbaar te maken.

Bronvermelding

Het kan zijn dat iemand van jouw redactie een vervolg op je artikel gaat maken. Of dat iemand een gedegen reactie wil schrijven. Of dat materiaal van anderen deel uitmaakt van je werk. De bedoeling is dan dat een gebruikte bron terug te vinden is. Een juiste bronvermelding leidt dus naar de exacte bron.

Buiten de journalistiek is klakkeloos knippen, plakken en delen de norm. Op nieuwssites komt dit ook veel voor.
Hoe het wel hoort lees je op de site Bronvermelding.nl.

Een voorbeeldje van een bronvermelding bij een gebruikte foto (hier niet geplaatst):
Bron foto Cruyff: Allsport – The New York Times, 11 juli 2010

Afbeeldingen

Foto’s die je “zomaar” aantreft op het web, mag je alleen gebruiken als dat nadrukkelijk vermeld staat. Of als ze zijn voorzien van een Creative Commons licentie die gebruik toestaat. Er zijn verschillende licenties die bijvoorbeeld aangeven of naams- of bronvermelding verplicht is. Of dat je het beeldmateriaal mag bewerken.

Google op ‘free pictures’ dan verschijnt een overweldigend aanbod.
Dat lijkt mooi maar het is zelden vrij te gebruiken beeldmateriaal. Lees vooral de kleine lettertjes in de gebruiksvoorwaarden! Of er zijn beperkingen in de toepasbaarheid. Of er is een jaarlijkse bijdrage verplicht.

Hoe kom je wel aan “vrije” foto’s?
In Google Images kun je onder “Geavanceerd zoeken” kiezen voor “Gebruiksrechten”: “Gelabeld voor hergebruik”
In Yahoo Images kun je onder “Filters” aanvinken: “Creator allows reuse”.
In Flickr kun je onder “Advanced search” kiezen voor: “Only search within Creative Commons-licensed content”.

Je kunt natuurlijk altijd gewoon de rechthebbende om toestemming vragen. Geef aan waarvoor je het materiaal gaat gebruiken. En vraag waar je de bronvermelding naartoe moet linken.

Kijk verder:

 

Bezoekers, klanten en redacteuren van jouw website hebben overigens ook rechten waarmee je rekening moet houden. Zie de pagina Privacy.

Bronnen:

  • https://auteursrecht.nl/auteursrecht/portretrecht
  • https://www.justitia.nl/portretrecht
  • https://nl.wikipedia.org/wiki/Portretrecht
  • …

Vragen, opmerkingen?

* = verplicht veld


Deze website gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.